“Gözəl olan hər bir şey təvazökar örtüyə sahib olmalıdır”
Əziz oxucu, bu gün xəbəri sənə xüsusi bir həyəcanla gətirirəm. Axı bu gün söhbətini edəcəyim Yaradıcılıq Mərkəzinin qəhrəmanı istedadlı nasir, dramaturq, 20-ci əsrin ikinci yarısının kinossenaristi və rejissoru, Azərbaycan Əsilzadələr Məclisinin sədri, ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı nominantı və nəhayət, böyük ürəyə sahib olan bir insandır! Maqsud İbrahimbəyov və yaxın günlərdə açılmış Yaradıcılıq Mərkəzi haqqında söhbət aparmağa mənə onun həyat yoldaşı Anna İbrahimbəyova yardım edir.
Maqsud İbrahimbəyov 1935-ci ilin may ayında ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Atası 1920-ci ildə Şamaxıdan Bakıya köçmüş coğrafiya müəllimi Məmməd İbrahim İbrahimbəyov, anası zəngin bakılı iş adamının qızı Fatma xanım İbrahimbəyova idi (Məşədibəyova). “Maqsud ilk hekayəsini hələ 5-ci sinifdə oxuyarkən yazmışdı və özü bu barədə olduqca mənfi fikir bəyan edirdi. Ancaq bu hekayənin necə olduğunu heç kim bilmir” - Anna xanım deyir. İbrahimbəyov yazmağa davam edirdi və ilk dəfə onun hekayəsi 1960-cı ildə "Azərbaycan Gəncliyi" qəzetində nəşr olunmuşdu.
Yazıçı əməyini "ağır iş" adlandıraraq Maqsud İbrahimbəyov eyni zamanda bunu bir insanın hiss edə biləcəyi yüksək zövq olduğunu bildirirdi. “Əlbəttə ki, tək bir sətr belə yaza bilmədiyin dönəmlər olur. Qıcıqlanırsan. Çox siqaret çəkirsən, çox gəzirsən, çox zarafat edirsən. Ancaq birdən əllərini qabağa uzadıb durursan və sanki sənin ovucların inanılmaz səxavətli bol yağışla dolur. 28 saat boyunca davamlı işləyərək 10-12 gün ərzində povest yazdığım hallar olub. Bu, əsl xoşbəxtlikdir” - deyərək o, Nadejda İsmayılovaya bildirmişdi.
Maqsud İbrahimbəyov hekayənin dərinliyi ilə təəccübləndirərək qeyri-adi asanlıqla yazırdı. Oxuma prosesində əsas qəhrəmanın xarakterinin ortaya çıxması, əhvalının, düşüncə tərzinin dəyişməsi və müvafiq olaraq hekayənin bütün mənası sizə heç cür kitabdan ayrılmağa imkan vermir. Əgər mənim gənc oxucum hələ də, Maqsud İbrahimbəyovun “Ondan yaxşı qardaş yox idi”, “Püstə ağacı”, “Truskavetsə kim gedir?”, “Qoy o bizimlə qalsın” kimi əsərləri ilə tanış olmayıbsa, o zaman mən bütün həftə sonlarını oxuyaraq keçirmək və onun personajlarının daxili aləminə qərq olmaq imkanı barədə xəbərdarlıq etməyi özümə borc bilirəm.
“Mən Maqsudun bir çox əsərlərini sevirəm, lakin son zamanlar mənə “Şikayət qəbul edilmir” kitabı xüsusilə əzizdir. Kitab sadə dildə yazılıb, buna rəğmən vəziyyətin faciəvi olduğunu onun çatdırdığı kimi heç kim çatdıra bilməyib! Hətta İkinci Dünya Müharibəsinin iştirakçısı olan və müharibə haqqında yazılmış hər bir şeyi oxuyan anam deyirdi ki, Maqsud iki cümlə ilə müharibənin faciəsini ötürməyi bacarıb” - yazıçının həyat yoldaşı belə xatırlayır.
Maqsud və Anna Nardaran qəsəbəsində 7 sentyabr 1982-ci il tarixində tanış olublar. Görüş, bundan əvvəl bir neçə taleyin birləşdiyi Tahir Salahovun bağında baş verib. Məsələn, Müslüm Maqomayev və Tamara Sinyavskaya və ya Maksimilian Şell və Natalya Andreyçenko. Beləliklə, gələcək İbrahimbəyovlar cütlüyünün taleyi də burada birləşdi. Sovet dövründə Anna Moskvada bir model kimi işləyirdi (yeri gəlmişkən, həmin dövrün bəzi portretlərini Yaradıcılıq Evini ziyarət edərək görə bilərsiniz). Bir neçə günlük rəfiqəsi Varvara Salahovanı ziyarət etmək üçün Bakıya gələn Anna burada həmişəlik qaldı. Həmin ilin dekabr ayında onlar ailə qurdular. “Bakını görən kimi sevdim, Maqsud isə - böyük bir dünya idi! Bizim görüşməyimiz və 34 il boyunca birlikdə yaşamağımız mənim üçün böyük bir xoşbəxtlik idi”.
Bu gün Anna İbrahimbəyova Maqsud İbrahimbəyovun Yaradıcılıq Mərkəzinə rəhbərlik edir. Memar Zivər bəy Əhmədbəyovun 1914-cü ildə neft sənayesi sahibi Ələkbər Meşədibəyov üçün inşa etdiyi ev İçərişəhərin mərkəzində yerləşir. Bu evdə Maqsudun anası Fatma xanım anadan olub, lakin 1924-cü ildə atasının güllələnməsindən sonra ailə köçməyə məcbur olub. Maqsud İbrahimbəyova təsadüfən və ya taleyin qisməti olaraq 1983-cü ildə Sülh Komitəsinin sədri vəzifəsinin təklif edilməsindən uzun illər keçir. Komitə məhz bu evdə yerləşirdi. Komitə vətənpərvərliyin təbliğatı, habelə xeyriyyəçilik fəaliyyəti ilə məşğul olurdu. Yazıçının 2016-cı ildə vəfatından sonra Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə ev bütünlükdə bərpa edildi və 2018-ci il fevralın 1-də Prezidentin fərmanı ilə burada Maqsud İbrahimbəyovun Yaradıcılıq Mərkəzi təsis edildi.
Bu gün bu Mərkəzdə yazıçının şəxsi əşyaları, kitabxanası və ya silah kolleksiyası ilə tanış olmaq mümkündür. Bura həmçinin gənc ədəbiyyatçıların dəstək tapa biləcəkləri yaradıcılıq mərkəzidir. Yaxın və uzaq xarici ölkələrin mədəniyyət təşkilatları ilə əməkdaşlığın planlaşdırıldığı Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyətinin təbliğatı ocağıdır.
